Fatih’te Kıztaşı’ndan uzanıp Çırçır semtini de içini alan bölgede 1908 yılı 23 Ağustos’unda büyük bir yangın meydana geldi. Yaklaşık 1500 evin yandığı bu felaketin ardından yapılan şehircilik faaliyetleriyle Kıztaşı anıtının etrafı binalardan temizlendi ve oluşturulan meydanın ortasında bırakıldı. Ayrıca bugünlerde nargilecilere ev sahipliği yapan Atpazarı da büyük bir pazar alanı şeklinde düzenlendi. Tabii ki binlerce insanın etkilendiği bu felaketin ardından sosyal yardımlaşma ve dayanışma etkinliklerinin düzenlenmesi de ihmal edilmedi.
Bunların en önemlisi günümüzün İstanbul Üniversitesi olan devrin Harbiye Nezareti bahçesinde verilen konser ve tiyatro gösterileriyle iane/yardım toplama etkinliğidir. İlginç olan husus bu tarihte padişah olan İkinci Abdülhamid’in hem Muzika-i Hümayun’un hem de şehzadelerden birinin bu etkinliğe katılmalarına izin vermesi olmuştur. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın Osmanlı devrindeki adı Muzika-i Hümayun’dur. Aynen batı monarşilerinde olduğu gibi Kraliyet Orkestrası niteliğindeki bu orkestra batının ünlü bestecilerinin eserlerini icra eder. O akşamki orkestrayı Miralay Zati Bey yönetecektir. Ayrıca bunların maiyyetinde bir de “Devlet Tiyatrosu” hükmünde tiyatro grubu da bulunmaktadır. Demek ki hem konser hem tiyatro ile böylesine acı bir felaketin ardından kitlelerin yanan yüreği serinletilmeye çalışılmıştır.
Şimdilerde böyle bir felaket olsa zinhar ve zinhar konser verilemez, tiyatro sahneye konulamaz zannederim. Mutlaka bir etkinlik yapılacaksa da sadece hatim indirilir, Cuma günleri camilerde para toplanılırdı herhalde. Devlet Tiyatroları ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’na yönelik acımasız darbelerin aslında hangi köklere de indirildiğini göstermek açısından önemli bir belgedir.
BELGE:
SADARET-İ UZMA MEKTUBİ KALEMİ6 Şaban 326/20 Ağustos 324/[2 Eylül 1908]
HARBİYE NEZARETİ CELİLESİNE eldenAğustos’un yirmi dokuzuncu Cuma günü akşamı Daire-i Harbiye meydanında Çırçır harikzedegânı menfaatine mahsus olarak itası mukarrer olan konsere Devletlü Necabetlü Efendiler hazeratından birinin lütfen teşrifleri ve Musika-i Hümayun muallimi Miralay Zati Bey’in kumandasında bulunan musika bandosunun ve mumaileyhin maiyetindeki dram takımının mezkûr konsere iştirâki hususlarında istid’a-yı müsaade-i seniyye-i Mülûkâne’yi mutazammın tezkire-i devletleri lede’l-arz Musika-i Hümâyûn-ı Mülûkâne’deki tiyatro takımına izin verilmiş olduğu cihetle zikr olunan konsere Miralay Zati Bey’in idaresinde bulunan musika bandosunun iştiraki ve Devletlü Necabetlü Efendiler hazeratından birinin dahi konsere azimetleri makrûn-ı müsaade-i seniyye-i cenâb-ı Hilâfetpenâhî buyurulduğu Mabeyn-i Hümâyûn-ı Mülûkâne Baş Kitabet-i Celilesi’nden bâ-tezkire-i hususiye cevaben iş’âr kılınmış olmağla icrâ-yı icabına himmet buyurulması…
0 Yorumlar